Jaki jest wpływ tytoniu na zdrowie obywateli UE?
Szacuje się, że co roku około 650 000 obywateli UE umiera przedwcześnie z przyczyn związanych z paleniem tytoniu. Są wśród nich także osoby niepalące. Według ostrożnych szacunków około 80 000 osób dorosłych, w tym prawie 20 000 niepalących, zmarło w krajach UE-15 w 2002 r. z powodu chorób wywołanych narażeniem na dym tytoniowy w domu i w miejscu pracy.

Blisko 13 milionów osób w 27 państwach UE cierpi na przynajmniej jedną z sześciu głównych kategorii chorób związanych z paleniem. Zalicza się do nich:
1. Zapalenie oskrzeli i inne zakażenia dolnych dróg oddechowych
2. Przewlekła obturacyjna choroba płuc
3. Udar, zawał serca, niedrożność tętnic (zwłaszcza kończyn dolnych) i inne choroby układu krążenia
4. Astma
5. Rak płuc
6. Inne choroby nowotworowe, takie jak rak trzustki, przełyku i żołądka

Kto za co odpowiada w walce z tytoniem w UE?
Władze UE i państw członkowskich działają wspólnie na rzecz ograniczania użycia tytoniu.
Głównym filarem tych działań jest unijne prawodawstwo w zakresie wyrobów tytoniowych i ich reklamy. Przepisy te mają służyć pogodzeniu celów rynku wewnętrznego z potrzebą zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia publicznego w UE. Komisja Europejska jest odpowiedzialna za nadzorowanie procesu wdrażania tych przepisów i za przygotowywanie projektów niezbędnych zmian.

Dyrektywa w sprawie wyrobów tytoniowych (2001) zawiera wymóg umieszczania na opakowaniach wszystkich wyrobów tytoniowych sprzedawanych w UE dwóch ostrzeżeń tekstowych. Pierwsze z nich to napis „Palenie zabija" lub „Palenie poważnie szkodzi Tobie i osobom w Twoim otoczeniu". Drugie, wybrane z listy 14 ostrzeżeń, to między innymi informacja: „Palenie tytoniu powoduje śmiertelnego raka płuc". W dyrektywie znalazł się też zakaz stosowania wprowadzających w błąd wyrażeń takich jak „lekkie", „łagodne" i „o niskiej zawartości substancji smolistych". Zabroniono ponadto wyrobów tytoniowych do stosowania doustnego i ustanowiono maksymalne poziomy zawartości w papierosach substancji takich jak substancje smoliste, nikotyna i tlenek węgla.

Zakazy
Dyrektywą w sprawie reklamy wyrobów tytoniowych (2003) wprowadzono zakaz transgranicznej reklamy wyrobów tytoniowych w prasie, radiu i serwisach internetowych. Zabroniono także sponsorowania imprez międzynarodowych. Wcześniej, już od 1989 r., obowiązywał zakaz telewizyjnej reklamy wyrobów tytoniowych i sponsorowania wydarzeń pokazywanych w telewizji.

W innych dziedzinach ograniczania użycia tytoniu, takich jak zapobieganie paleniu, rzucanie palenia i tworzenie środowisk wolnych od dymu tytoniowego, odpowiedzialne za wprowadzanie odpowiednich zasad i struktur są poszczególne państwa członkowskie. W tych obszarach rolą UE jest wspieranie, uzupełnianie i koordynowanie działań krajowych. UE wydała następujące zalecenia dla państw członkowskich:

Zalecenie Rady w sprawie zapobiegania paleniu (2003), które zachęca państwa członkowskie do ograniczania wszelkich form promocji wyrobów tytoniowych i ich sprzedaży osobom nieletnim oraz do podnoszenia świadomości i edukacji zdrowotnej.
Zalecenie Rady w sprawie środowisk wolnych od dymu tytoniowego (2009), które wzywa państwa członkowskie do przyjęcia i wdrożenia przepisów chroniących obywateli przed narażeniem na dym tytoniowy w zamkniętych miejscach publicznych, miejscach pracy i transporcie publicznym. W zaleceniu tym znalazł się też apel o zaostrzenie przepisów zakazujących palenia wraz ze środkami wspierającymi ochronę dzieci, zachęcanie do rzucania palenia i umieszczenie ostrzeżeń graficznych na opakowaniach papierosów.

Jakie krajowe przepisy zakazujące palenia już obowiązują w UE?
Dotychczas 15 państw członkowskich wprowadziło szeroko zakrojone przepisy chroniące obywateli przed narażeniem na dym tytoniowy.

Całkowity zakaz palenia we wszystkich zamkniętych obiektach publicznych i miejscach pracy, w tym w barach i restauracjach, obowiązuje w Irlandii, Grecji, Hiszpanii i na Węgrzech. We Włoszech, w Szwecji, na Malcie, na Łotwie, w Finlandii, w Słowenii, we Francji, w Holandii, na Cyprze i w Polsce wprowadzono przepisy zakazujące palenia, ale zezwolono na specjalne zamknięte pomieszczenia dla palaczy.

W pozostałych państwach członkowskich z zakazu palenia zwolniono niektóre miejsca publiczne, takie jak bary i restauracje.

Źródło: europa.eu (maj 2011)